عوامل اختلالات ریاضی ، راه های غلبه بر آن ها و چند نکته ی مهم دیگر برای کودکان دبستانی
این متن ویژه ی معلمان زحمت کش دبستان و والدین گرامی دانش آموزان می باشد .
اختلال ریاضی !
اصطلاح اختلال ریاضی در مورد دانش آموزانی به کار می رود که علی رغم داشتن هوش طبیعی و سلامتی کامل در بینایی و شنوایی،در انجام مهارتهای محاسباتی ضعیف هستند.در این گروه کودکان نقص جدی در یادگیری مهارت های ریاضی از شناخت اعداد گرفته تا عملیات ریاضی و مسائل مربوط به ادراک فضایی و حل مسئله وجود دارد . معمولا این مشکل به حدی است که در تحصیل و زندگی روز مره مرتبط با مهارت های ریاضی ایجاد اختلال کرده است .
دانش آموزان باید بیاموزند که ریاضی در همه امور زندگی آنان تاثیر دارد لذا برای درس ریاضی ارزش قائل شوند و مهارت لازم را در این خصوص کسب نموده و ریاضی را در خدمت زندگی خود بگیرند .ریاضی باعث تقویت ذهن و ایجاد نظم ذهنی و نیز تقویت قوه استدلال می شود و انسان را به تفکر و تعقل وا می دارد .ریاضی می تواند زمینه رشد رشته های مختلف شغلی را ایجاد نماید و خلاقیت افراد را شکوفا نماید.هندسه نیز به عنوان بخشی از ریاضی می تواند موجب ایجاد علاقه و شوق به مطالعه در دانش آموزان شود.
اضطراب ریاضی: اضظراب ریاضی ، واکنشی احساسی و آگاهانه است که سبب می شوند دانش آموزان و حتی دانشجویان از درس ریاضی بترسند.این اضطراب مانع از ایجاد ارتباط بین درس ریاضی با زندگی روزمره افراد می شود.علت آن تجربه منفی دانش آموز به هنگام یادگیری ریاضی در کلاس است.تاکید معلمان و اساتید بر حفظ کردن مطالب ریاضی، فرمولها و تعاریف و ...باعث ایجاد اضطراب می شود.
راههای غلبه بر اضطراب ریاضی دانش آموزان توسط معلمان:
1-ایجاد اشتیاق در دانش آموزان جهت یادگیری ریاضی و ذکر کاربرد های هر مبحث در زندگی روزمره
2-معلمان بهتر است آموزش ریاضی را با علائق دانش آموزان وفق دهند.
3-از روشها و وسایل کمک آموزشی مختلف جهت تدریس استفاده کنند.
4-با تشویق کردن همه دانش آموزان ٬ از اضطراب آنان کم کنند.
5-آموزشها شفاف و بدون ابهام باشند.
6-دانش آموزان را از ریاضی نترسانند.
7-از ایجاد رقابت بین دانش آموزان پرهیز شود زیرا باعث افزایش اضطراب می شود.
8-دانش آموزان در کلاس ریاضی مشارکت فعال داشته باشند.
9-دانش آموزان به فکر کردن٬تحقیق و یادگیری تشویق شوند.
10-دانش آموزان گروه بندی شوند زیرا در گروه که باشند اضطراب کمی دارند و سرگروه می تواند به بقیه اعضای گروه کمک کند .
11-اعتماد به نفس دانش آموزان با در نظر گرفتن فعالیت هایی از آنها نظیر کنفرانس و ... تقویت شود.
12-ارتباط دوستانه معلم ریاضی و دانش آموزان موجب کاهش اضطراب آنان می شود.
اهداف آموزش ریاضی
الف) اهداف پرورشی: مهمترین وظیفه آموزش ریاضی تربیت دانش‌آموز است تا بتواند در زندگی،مسائل خود را حل نماید.
ب) اهداف آموزشی: دانش آموز با تکنیک‌های محاسباتی مورد نیاز در مدرسه و خارج از مدرسه آشنا شود و در زندگی روزمره به کار بگیرد.
ج) اهداف فرهنگی: ریاضی بخشی از فرهنگ بشری است لذا یادگیری آن در زندگی بسیار ضروری است.ریاضی دانان و نوابغ کشور ما همواره الگوهای مهمی برای سایر کشورها می باشند.
د) اهداف عاطفی: یادگیری ریاضی،موجب فعالیتهای ذهنی و تقویت حس کنجکاوی و نیز حس ظرافت و ادارک می شود. موریس کلاین می‌گوید: (ریاضیات عالی‌ترین دستاورد فکری و اصیل‌ترین ابداع ذهن آدمی است.)
علل مشکلات ریاضی
1- ضعف در مهارت ها ی زبانی : نقص در درک عملیات ریاضی، مفاهیم و رمز گشایی یا حل مسائل نوشته شده با نمادهای ریاضی .
2- ضعف در مهارت های ادراکی : مثل :خواندن نمادهای عددی یا علائم حسابی و طبقه بندی اشیاء و یا ادراک فضایی .
3- ضعف در مهارت های توجه : مثل رونویسی درست از اعداد و اشکال ، به یاد سپردن عددی که به ستون بعد اضافه می شود وعدم رعایت علائم ریاضی .
4- ضعف درمهارت های ریاضی : ضعف در محاسبات ریاضی(جمع-تفریق و...) شمارش اشیاء و یادگیری جدول ضرب ، عدم درک مفاهیم متضاد مانند: سبک و سنگین ، بسته و باز ، پر و خالی ، چپ و راست ؛ دور و نزدیک ، عدم درک ارزش پول ، عدم درک زمان (گفتن ساعت ) و جهت یابی ضعیف .
5-مشکلات عصب شناختی ٬ شخصیتی و عوامل فیزیولوژیکی(مغز-جسم).
6-عملکرد پایین هوش غیر کلامی(هوش عملی).(دو نوع هوش داریم: کلامی -عملی)
7-آموزش ضعیف در کلاس درس(روش تدریس معلم).
8-عدم علاقمندی به درس ریاضیات
9-عدم تثبیت غلبه طرفی مغز (کودک برخی کارها را با سمت چپ و برخی دیگر را با سمت راست بدن انجام می دهد مثلا: با دست راست می نویسد ولی با پای چپ توپ را می زند و مواردی از این قبیل).
10-عوامل محیطی:خانواده و معلمان٬نقش فضا و مکان، نقش کلاس‌های خصوصی، کمبود وسایل آموزشی ریاضی،و...
و ...
راهکار هایی عملی به دانش آموزان دبستانی برای رفع مشکلات ریاضی
* قدم زدن به جلو – عقب – پهلوها و پریدن .(جهت تقویت مهارتهای حرکتی)
*راه رفتن ریتمیک و شمارش مستقیم و معکوس .(تقویت دقت)
*کشیدن شکل و حروف روی قسمتهای مختلف بدن با انگشتان و حدس زدن .(دقت-ادراک-تجسم فضایی)
* پرتاب توپ به هدف به تناوب با هر دو دست (جهت تقویت دقت و هماهنگی چشم و دست).
*ضربه به توپ با دست راست، چپ، هر دو دست.(تقویت هر دو نیمکره مغز)
*تنفس عمیق به علاوه گوش دادن به موسیقی.(دقت)
* راه رفتن با چشم بسته و حدس زدن جای اشیاء.(دقت-حافظه)
* حرکات بالا و پایین رفتن با انگشتان .(دقت-تعادل)
* تمرین چرخش مداد در دست چپ و راست.(تقویت نیمکره های مغز)
*گفتن لطیفه و به خاطرسپاری آن و یا حفظ کردن شعر .(تقویت حافظه)
*آشنایی و کار با با چرتکه(بدون توجه به این موضوع که: چرتکه در زمانه فعلی قابل استفاده نیست)
* راه رفتن با چشم بسته (دقت-تعادل-حافظه)
* تمرین حرکات چشم با دنبال کردن چراغ قوه .(دقت بینایی).
*تاکید روی فعالیتهای دستی .(انجام کار با هر دو دست بصورت متناوب ،جهت تقویت هر دو نیمکره مغز)
*لی لی کردن با هر پا به صورت جداگانه (تعادل-تثبیت غلبه طرفی مغز)
*حرکت پاها بصورت دو چرخه .(تقویت مهارتهای حرکتی)
*راه رفتن با کتاب روی سر و پرش در این حالت(حفظ تعادل)
*آموزش مهارت اجتماعی (مانند:آشنایی با عابر بانک، خرید کردن-پول دادن و...).
*تمرینات تعادل(ایستادن روی یک پا- راه رفتن روی تخته تعادل-لی لی کردن و...)
*حل جدول٬معما٬ شطرنج و...
* ورزش کردن
*فعالیتهای اجتماعی
*خواب کافی و غذای مناسب.
*کنترل استرس ها
*پیشگیری و درمان بیماری ها
